Kinh tế tầm thấp: Giáo dục và đào tạo máy bay không người lái là một phần quan trọng

Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang định hình lại nền kinh tế toàn cầu, kinh tế tầm thấp (low-altitude economy) đã nổi lên như một động lực tăng trưởng mới, hứa hẹn thay đổi cách con người di chuyển, làm việc và sinh sống. Tại Việt Nam, nơi công nghệ và đổi mới sáng tạo đang được thúc đẩy mạnh mẽ, giáo dục và đào tạo về máy bay không người lái (UAV) – bao gồm cả các môn giáo dục - đào tạo và thể thao giải trí như Drone Racing, dù lượn, DroneSoccer... – đang trở thành một trụ cột quan trọng trong việc xây dựng hệ sinh thái kinh tế tầm thấp, chuẩn bị nguồn nhân lực cho tương lai.

Kinh tế tầm thấp là gì?

Kinh tế tầm thấp đề cập đến các hoạt động kinh tế diễn ra trong không phận dưới 1.000 mét (hoặc tối đa 3.000 mét tùy khu vực), chủ yếu liên quan đến việc sử dụng UAV, taxi bay chạy bằng điện (eVTOL), và các phương tiện bay khác. Từ giao hàng nhanh, giám sát nông nghiệp, đến vận chuyển hành khách và cứu hộ khẩn cấp, kinh tế tầm thấp không chỉ là một lĩnh vực công nghệ cao mà còn là một hệ sinh thái phức tạp, kết hợp trí tuệ nhân tạo (AI), năng lượng tái tạo, và vật liệu tiên tiến.

Trên thế giới, đặc biệt tại Trung Quốc, kinh tế tầm thấp đang phát triển mạnh mẽ. Theo Cục Hàng không Dân dụng Trung Quốc (CAAC), quy mô kinh tế tầm thấp của nước này đạt 506 tỷ nhân dân tệ (khoảng 70 tỷ USD) vào năm 2023 và dự kiến chạm mốc 2.000 tỷ nhân dân tệ vào năm 2030. Tại Việt Nam, dù còn ở giai đoạn sơ khai, tiềm năng của kinh tế tầm thấp đang thu hút sự chú ý của các nhà hoạch định chính sách, doanh nghiệp, và cả hệ thống giáo dục.

Giáo dục Drone/UAV: Đặt nền móng cho kinh tế tầm thấp

Trong bối cảnh kinh tế tầm thấp đòi hỏi nguồn nhân lực chất lượng cao, giáo dục và đào tạo về UAV đóng vai trò then chốt trong việc chuẩn bị thế hệ trẻ cho các cơ hội nghề nghiệp mới. Tại Việt Nam, việc đưa các chương trình đào tạo UAV vào trường học không chỉ giúp học sinh tiếp cận công nghệ tiên tiến mà còn thúc đẩy tư duy đổi mới sáng tạo, đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động trong tương lai.

Ứng dụng của đào tạo UAV

• Kỹ năng vận hành và lập trình: Học sinh được học cách điều khiển UAV, lập trình đường bay tự động, và sử dụng các cảm biến để thu thập dữ liệu. Những kỹ năng này trực tiếp hỗ trợ các ứng dụng thực tế như giao hàng, giám sát cây trồng, hoặc quay phim từ trên cao.

• Tích hợp vào STEM: Các chương trình giáo dục UAV thường được lồng ghép vào các môn học STEM (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật, Toán học), giúp học sinh phát triển tư duy logic và kỹ năng giải quyết vấn đề.

• DroneSoccer – Môn thể thao của tương lai: DroneSoccer, một môn thể thao sử dụng UAV để thi đấu, đang thu hút sự quan tâm tại nhiều quốc gia như Hàn Quốc và Trung Quốc. Tại Việt Nam, các trường học và câu lạc bộ công nghệ có thể triển khai DroneSoccer để dạy học sinh về điều khiển drone, làm việc nhóm, và thiết kế công nghệ, đồng thời tạo sự hứng thú với lĩnh vực này.

Tầm quan trọng của giáo dục Drone

1. Xây dựng nhân lực tương lai: Kinh tế tầm thấp dự kiến tạo ra hàng triệu việc làm, từ phi công UAV, kỹ sư thiết kế, đến chuyên gia quản lý không lưu. Đào tạo học sinh từ sớm giúp Việt Nam chuẩn bị nguồn nhân lực chất lượng cao để cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.

2. Thúc đẩy đổi mới sáng tạo: Học sinh tham gia các dự án UAV hoặc DroneSoccer có thể phát triển các ý tưởng mới, như thiết kế drone tiết kiệm năng lượng hoặc ứng dụng UAV trong nông nghiệp thông minh.

3. Tăng cường nhận thức cộng đồng: Giáo dục về UAV giúp học sinh và cộng đồng hiểu rõ hơn về tiềm năng và an toàn của công nghệ này, từ đó hỗ trợ việc xây dựng các quy định pháp lý và cơ sở hạ tầng phù hợp.

Tiềm năng tại Việt Nam

Tại Việt Nam, kinh tế tầm thấp đang dần được chú trọng, đặc biệt trong các lĩnh vực như nông nghiệp, logistics, và giám sát môi trường. Các doanh nghiệp công nghệ như Viettel High Tech đã bắt đầu nghiên cứu và sản xuất UAV phục vụ mục đích quân sự và dân sự. Trong khi đó, các startup công nghệ và trường đại học như Đại học Bách khoa Hà Nội cũng đang đẩy mạnh nghiên cứu về UAV và eVTOL.

Tuy nhiên, để phát triển kinh tế tầm thấp, Việt Nam cần đầu tư mạnh mẽ vào giáo dục và đào tạo. Một số đề xuất bao gồm:

• Tích hợp Drone vào chương trình giáo dục: Đưa các khóa học về UAV và DroneSoccer vào chương trình ngoại khóa hoặc các môn học STEM tại các trường phổ thông và đại học.

• Hợp tác công tư: Kêu gọi các doanh nghiệp công nghệ như Viettel, FPT, hoặc các công ty quốc tế như DJI hợp tác với trường học để cung cấp thiết bị, tài liệu giảng dạy, và cơ hội thực tập.

• Tổ chức giải đấu Drone: Các giải đấu DroneSoccer tại Việt Nam có thể thu hút học sinh, sinh viên, và các nhà đầu tư, đồng thời quảng bá tiềm năng của kinh tế tầm thấp.

• Xây dựng cơ sở hạ tầng: Phát triển các sân bay nhỏ và khu vực thử nghiệm UAV để hỗ trợ đào tạo và nghiên cứu.

Thách thức và giải pháp

Dù tiềm năng lớn, việc triển khai giáo dục UAV tại Việt Nam vẫn đối mặt với một số thách thức:

• Chi phí: Thiết bị UAV và cơ sở hạ tầng như sân chơi DroneSoccer có thể tốn kém. Giải pháp là tìm kiếm tài trợ từ doanh nghiệp hoặc các chương trình hỗ trợ giáo dục.

• Quy định pháp lý: Cần có khung pháp lý rõ ràng để quản lý việc sử dụng UAV trong giáo dục, đảm bảo an toàn cho học sinh và cộng đồng.

• Thiếu giáo viên chuyên môn: Việt Nam cần đào tạo thêm giáo viên có kiến thức về UAV và DroneSoccer. Các khóa đào tạo ngắn hạn hoặc hợp tác với các tổ chức quốc tế có thể là giải pháp.

Nhìn ra thế giới

Trên thế giới, các quốc gia như Trung Quốc và Hàn Quốc đang đi đầu trong việc tích hợp giáo dục UAV vào kinh tế tầm thấp. Tại Trung Quốc, Thâm Quyến đã triển khai các khóa học UAV trong trường học, với sự hỗ trợ từ các công ty như DJI. Hàn Quốc, nơi khởi nguồn của DroneSoccer, đã tổ chức các giải đấu quốc tế và đưa môn thể thao này vào chương trình giáo dục để phát triển kỹ năng công nghệ cho học sinh.

Việt Nam, với dân số trẻ và năng động, có cơ hội học hỏi từ các mô hình này để xây dựng một hệ sinh thái kinh tế tầm thấp bền vững. Việc đầu tư vào giáo dục UAV không chỉ giúp học sinh tiếp cận công nghệ mà còn góp phần đưa Việt Nam trở thành một trung tâm đổi mới sáng tạo trong khu vực.

Kết luận

Kinh tế tầm thấp là một lĩnh vực đầy tiềm năng, và giáo dục, đào tạo về máy bay không người lái – bao gồm cả các hoạt động như Drone/DroneSoccer – là một phần không thể thiếu trong việc xây dựng hệ sinh thái này. Tại Việt Nam, việc đưa các chương trình đào tạo UAV vào trường học sẽ không chỉ chuẩn bị nguồn nhân lực cho tương lai mà còn thúc đẩy đổi mới sáng tạo và nâng cao vị thế của đất nước trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Đã đến lúc Việt Nam nắm bắt cơ hội này để bay cao trong không gian kinh tế tầm thấp.

(Thi đấu điều khiển DroneSoccer tại KIDSFEST2025 Nhà thiếu nhi Tp.Hồ Chí Minh 2025)

Nguồn: Tham khảo và tổng hợp.